Trong một thị trường nở rộ các dịch vụ hỗ trợ phát triển cá nhân như hiện nay, Coaching – Khai vấn được xem như một thứ mốt, trông có vẻ hấp dẫn nhưng còn nhiều lạ lẫm, mới mẻ kèm theo những hồ nghi, hiểu lầm.
Vậy bản chất của Khai vấn là gì? Nó giúp mọi người như thế nào và ai là người thích hợp sử dụng dịch vụ Khai vấn? Bài viết này sẽ chia sẻ với các bạn những thông tin căn bản về Khai vấn.
Bản chất của Khai vấn là một quá trình hợp tác giữa người Khai vấn – Coach và người được Khai vấn – Khách hàng – Coachee theo hướng kích thích tư duy và sáng tạo, truyền cảm hứng nhằm giúp khách hàng khai thác và phát huy tối đa tiềm năng của cá nhân trong cuộc sống và nghề nghiệp, đặc biệt là trong môi trường biến động và không chắc chắn như hiện nay (Định nghĩa của Liên đoàn Khai vấn quốc tế – ICF)
Tại sao Khai vấn lại trở nên thịnh hành, được ưa chuộng trong bối cảnh hiện nay?
Vì trong một xã hội VUCA với nhiều biến động không thể lường trước, con người dễ trở nên hoang mang, bất định, mất phương hướng do không đoán định được tương lai. Khai vấn xuất hiện giúp các cá nhân khai mở, phát huy tối đa các tiềm năng to lớn của mình để tăng khả năng thích ứng với môi trường, tìm được sự tự tin, mạnh mẽ từ bên trong và chuyển hóa để đáp ứng với những biến động và tác động từ bên ngoài.
Khai vấn có thể giúp con người khai mở được tiềm năng của họ như thế nào?
Con người từ khi sinh ra vốn không bị hạn chế bởi bất kỳ điều gì, tò mò với thế giới xung quanh, hồn nhiên và không có nỗi sợ nào hết. Vậy nên các em bé học từ thế giới xung quanh với một tâm thế cởi mở, tích cực và phát triển tư duy rất nhanh. Tuy nhiên, do các trải nghiệm khác nhau trong cuộc sống của mỗi người, chúng ta dần dần dựng lên các hàng rào bảo vệ bản thân để giảm thiểu các thiệt hại trong cuộc sống, từ đó các nỗi sợ dần dần hình thành và trở thành rào cản của sự phát triển. Không dám thử vì sợ thất bại, sợ bị đánh giá, sợ nghèo đói, sợ chết …. Theo thời gian và sự phát triển của bản thân, các rào cản này dần được gỡ bỏ nhờ các công cụ khác như tri thức, sự phát triển của cơ thể, của khoa học công nghệ, cơ sở vật chất … nhưng nỗi sợ thì còn ở lại mãi khiến cho những rào cản này chưa thực sự được dỡ bỏ khỏi tâm trí mà thường bị che giấu bởi những lý do bao biện khác nhau.
Ví dụ: khi còn nhỏ, chúng ta có thể chạy vèo vèo trên bất cứ mặt bằng nào mà không hề sợ ngã. Nhưng sau một số lần ngã đau, chúng ta hình thành nên phản ứng đi chậm và nỗi sợ bị ngã. Khi lớn lên, mặc dù đã có khả năng đánh giá vấn đề, biết rằng mình được đưa vào các môi trường an toàn, đảm bảo ngã không đau, chúng ta cũng vẫn không dám chạy hết tốc lực, vô tư như khi chúng ta còn trẻ con vì nỗi sợ vẫn ở đó. Do vậy, chúng ta sẽ không thể chạy tốc độ cao nhất có thể.
Lúc này, Khai vấn sẽ vào cuộc để giúp khách hàng có cơ hội nhìn lại những trải nghiệm, đánh giá lại những niềm tin đã giới hạn việc phát huy hết năng lực của bản thân, thay đổi suy nghĩ sang góc nhìn tích cực, sáng tạo, tò mò để học hỏi và truyền cảm hứng cho khách hàng hành động. Nhờ vậy, chính khách hàng có thể trở nên sáng tạo hơn, mạnh mẽ hơn và thực tế hơn từ bên trong để xử lý các vấn đề trong cuộc sống và công việc của mình. Tựu chung lại, cuộc đời họ sẽ đạt được nhiều thành công và hạnh phúc hơn.
Tại sao lại là chuyên gia Khai vấn mà không phải là các Chuyên gia trong từng lĩnh vực cụ thể giúp cá nhân phát triển bản thân trong lĩnh vực đó?
Khai vấn không phải là phương pháp hay công cụ duy nhất giúp phát triển bản thân mà là sự lựa chọn thích hợp cho một số trường hợp nhất định.
Mỗi người đều có những sở thích, khả năng, quan điểm, đặc điểm cá nhân và xã hội khác nhau. Đây là một thực tế không thể chối cãi. Khai vấn chọn cách tiếp cận cá nhân hóa, tôn trọng toàn bộ những yếu tố cá nhân của khách hàng, tin tưởng họ có đủ năng lực giải quyết vấn đề của bản thân và sử dụng các kỹ thuật của mình để giúp họ chọn được con đường đi phù hợp nhất với chính họ mà không có bất cứ tác động nào từ bên ngoài.
Vậy Khai vấn sẽ phù hợp với những trường hợp như thế nào?
Sau đây là các trường hợp rất hiệu quả nếu sử dụng công cụ Khai vấn:
- Tìm cách để cải thiện giao tiếp
- Tìm giải pháp cho những vấn đề, mối quan hệ đang gặp khó khăn
- Tìm ra hoặc điều chỉnh những mục tiêu, khao khát trong cuộc sống và công việc
- Lựa chọn giải pháp giữa rất nhiều phương án
- Đối mặt với những thay đổi trong cuộc sống và công việc
- Xác định con đường phát triển, chuẩn bị và thành công trong những vai trò mới
Khai vấn sử dụng bí quyết gì để kích thích sự phát triển và sáng tạo của tư duy?
Trong khi các phương pháp hỗ trợ phát triển bản thân khác như Đào tạo, Tư vấn, Kèm cặp … chủ yếu dựa vào kiến thức và khả năng chuyên môn trong một lĩnh vực nhất định của người thực hiện dịch vụ thì Khai vấn dựa vào Quy trình tư duy và các các lý thuyết về Tư duy tích cực để khơi gợi và khuyến khích, thúc đẩy khách hàng tự đưa ra các giải pháp cho chính mình. Do vậy, việc cam kết thực hiện của khách hàng trở nên khả thi hơn nhiều so với các giải pháp do người khác đưa ra. Nguyên nhân đến từ việc giải pháp đưa ra phù hợp với đặc điểm cá nhân, hoàn cảnh sống, trình độ nhận thức và động lực tự thân của họ. Khi khách hàng thực hiện cam kết, bắt tay hành động thì mới mong có thay đổi và kết quả mới.
Ngoài ra, những người Khai vấn chuyên nghiệp luôn thực hiện các nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp quan trọng như Giữ bí mật, Không phán xét, Hiện diện với khách hàng khiến cho khách hàng được đưa vào một không gian an toàn để chia sẻ, nhận được sự thấu cảm. Nhờ vậy, khách hàng có cơ hội soi chiếu bản thân, tự nhận ra thêm những góc nhìn mới và trở nên sáng tạo hơn, thông tuệ hơn.
Khai vấn chỉ sử dụng hình thức 1-1 hay có thể làm với đám đông?
Hình thức phổ biến nhất của Khai vấn là 1-1 do nó phát huy được hiệu quả tốt nhất trên từng cá thể riêng biệt. Tuy nhiên, Khai vấn cũng có thể được thực hiện cho 1 nhóm có nhiều đặc điểm tương đồng và làm rõ, xử lý 1 vấn đề cụ thể mà nhóm đều quan tâm.
Khách hàng cần làm việc với người Khai vấn trong một phiên hay nhiều phiên?
Tùy vào mục tiêu của mỗi người mà lộ trình Khai vấn có thể kéo dài từ một buổi đến nhiều buổi. Có những lộ trình kéo dài cả năm.
Thông thường, nếu khách hàng chỉ cần làm rõ một vấn đề nhỏ, đơn giản thì có thể chỉ cần 1 buổi là đủ. Tuy nhiên, nếu khách hàng cần có sự thay đổi sâu rộng trong cuộc sống hoặc nghề nghiệp của mình, lộ trình Khai vấn sẽ kéo dài hơn 1 buổi.
Một phiên khai vấn kéo dài trong bao lâu?
Tùy vào mức độ phức tạp của vấn đề và đặc điểm của mỗi khách hàng, thời gian của phiên Khai vấn có thể thay đổi. Tuy nhiên, một phiên Khai vấn trung bình kéo dài từ 60-75 phút.
Làm sao để biết một phiên Khai vấn diễn ra như thế nào?
Bạn có thể đặt hẹn với tôi hoặc tìm các buổi Live Demo Coaching Session – Khai vấn thử trực tiếp trên các diễn đàn về Khai vấn để tham dự.
Rất hy vọng bài viết này đã giúp các bạn hiểu hơn về Khai vấn và biết dùng đến nó khi cần thiết, nhằm có một cuộc sống hạnh phúc và thành công hơn.
ThanhBình