Mâu thuẫn giữa bố mẹ và con cái thì có nhiều nguyên nhân. Nhưng một trong những nguyên nhân khá lớn là những nỗi sợ hãi của cha mẹ. Bố mẹ tin rằng việc bắt con làm theo ý mình thì có thể ra được kết quả như mình trù tính. Nhờ đó sẽ cảm thấy an toàn và đỡ sợ hãi hơn. Rút cuộc là ra quyết định hoặc hành xử mà không quan tâm đến cảm nhận của con khiến con không vui, đồng thời kết quả thì cũng chưa chắc ra được như mình mong muốn.
Nỗi sợ hãi của cha mẹ, rất sâu xa đến từ sự có trách nhiệm và bản năng bảo vệ, che chở cho con. Cả hai điều này đều xuất hiện khi các con chào đời và nó hoàn toàn tốt đẹp, phù hợp khi các con còn nhỏ, chưa có khả năng nhận biết và chủ động tương tác với thế giới. Tuy nhiên, theo năm tháng, các con lớn dần, dù chỉ mới 3 tuổi cũng đã bắt đầu tương tác với xã hội, có những nhận thức, cảm xúc, quan điểm riêng của mình. Nếu bố mẹ không thay đổi tư duy, vẫn coi các con bé bỏng như lúc còn sơ sinh thì mâu thuẫn bắt đầu xuất hiện.
Mình thích câu “Sinh con rồi mới sinh cha/Sinh cháu giữ nhà rồi mới sinh ông” vì nó chỉ rõ cái thâm niên làm bố mẹ hoàn toàn khác với tuổi đời của bố mẹ. Con 3 tuổi thì bố mẹ mới chỉ có 3 năm kinh nghiệm, con 15 tuổi, bố mẹ có thể đã 4-50 tuổi, nhưng cũng mới chỉ có 15 năm kinh nghiệm thôi à. Vì vậy nên khi đóng vai trò làm bố mẹ, mình luôn ý thức rằng cái “ông bố bà mẹ này” mới chỉ có thâm niên sống trên đời tương đương với con cái thôi.
Có bạn sẽ hỏi: thế cái kinh nghiệm sống 3-40 năm của tôi để làm gì? Làm sao 1 đứa trẻ mới nứt mắt ra có thể suy nghĩ và biết nhiều được như tôi? Chả nhẽ tôi biết rành rành ra điều đó mà tôi lại không bảo cho con tôi biết à?
Đúng, kinh nghiệm rất đáng quý. Đó là một trong những giá trị rất lớn của người lớn tuổi trong xã hội và chúng ta rất nên chia sẻ với con cái. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là kinh nghiệm đó sẽ áp dụng được vào bọn trẻ. Bởi lẽ, con ta, cho dù là một phần máu thịt của ta, cũng vẫn là một thực thể hoàn toàn độc lập và duy nhất trên trái đất này. Nó không giống ai và cũng chẳng giống ta. Kinh nghiệm của ta chia sẻ cho chúng chỉ mang tính tham khảo vì:
1- Chúng khác ta nên chúng sẽ nhìn nhận và phản ứng với mỗi vấn đề khác ta
2- Kinh nghiệm của ta có khả năng đã lạc hậu vì nó xảy ra cách đây 20-30 năm rồi
3- Thời nào có chuẩn của thời ấy, con ta nó phải dùng chuẩn của thế hệ nó
(còn tiếp)